Više od trideset godina je prošlo od raspada Jugoslavije i početka ratova na njenoj nekadašnjoj teritoriji. Više od trideset godina je prošlo i od nastanka antiratnog pokreta, organizacija civilnog društva i medija koji se nisu mirili sa ratnom politikom. U celoj Jugoslaviji, a posebno u Beogradu bilo je ljudi koji su izašli na ulice i druge javne prostore da kažu jedno glasno NE ratu, razaranju i ubijanju. Ovo je priča o njima.
Hrabrost svih onih koji su se usprotivili ratnoj politici podstrek je i za nove generacije da učine sve da sećanje na antiratni otpor ne bude zaboravljeno i potisnuto. Tri decenije kasnije, svedoci smo da se antiratna istorija sistematski potiskuje i izbacuje iz vladajućih istoriografskih i političkih narativa, jer bi u suprotnom postalo jasno da se moglo drugačije. Pokazalo bi se i da rat nije bio neminovan i da ga nisu vodili narodi već vođe i njihovi režimi koji su od rata živeli i profitirali. Nažalost, i nakon trideset godina u Srbiji i u drugim bivšim jugoslovenskim republikama, i dalje su dominantne one političke snage koje bile glavni pokretači i protagonisti rata. Zaboravljanje antiratnog otpora je u interesu i mnogih drugih, onih koji su ratove ideološki pripremali, podržavali i opravdavali, ali i pojedinaca koji su u njima učestvovali.
Želimo da podsetimo da je već od prvih ratnih sukoba u Sloveniji i Hrvatskoj u Beogradu počela da se formira antiratna scena koju su činili svi oni kojima je ideja nasilnog razbijanja Jugoslavije, prekrajanja granica, etničkih čišćenja, silovanja, opsada i bombardovanja gradova i masovnih zločina bila nepodnošljiva. Ovaj sajt je omaž čitavom nizu značajnih ličnosti iz javnog života Srbije, koji su sopstvenim primerom hrabrili druge i „čuvali obraz“ za one koji tek treba da dođu. To je i dokaz da je uvek bilo važnih i hrabrih pojedinki i pojedinaca koji su predlagali mirna rešenja i pokazivali da uvek postoji alternativa, bez obzira na lični rizik. Ujedno, ovi primeri prošlih borbi nas podsećaju da borba za slobode, jednakost, ljudska prava, mir i bolje društvo nikada ne prestaje.
Prilikom raspada Jugoslavije pojavili su se pojedinci, udruženja i grupe građana koji su svojim antiratnim delovanjem predstavljali konstantu alternativu zvaničnoj ratnohuškačkoj politici. Osnivačke povelje ovih udruženja, javni proglasi, programski tekstovi, leci, publikacije, kao i intervjui sa pojedinim učesnicama i učesnicima objedinjeni su, klasifikovani i dostupni u ovoj jedinstvenoj digitalnoj bazi. Namera je da baza nastavi da se dopunjuje u narednim mesecima i godinama.
U jedinstvenoj galeriji posvećenoj antiratnim pokretima sabrane su fotografije najvažnijih akcija, događaja, učesnika i učesnica mirovnih protesta i inicijativa u Srbiji u periodu od 1991. do 1995. godine. Većina fotografija delo su Goranke Matić, kojoj se ovom prilikom zahvaljujemo na nesebičnom ustupanju vredne arhivske građe. Takođe, pojedine fotografije su nam ustupile Žene u crnom i Fond za humanitarno pravo, kojim se isto tako zahvaljujemo.
Tokom ratova 1990-ih, vlasti svih republika donosile su odluke o tome kakve infomacije treba da stignu do građana. Zvanična medijska slika je bila distorzirana kako bi podržala zvanične državne i ratne politike. Međutim, pojedini novinari, ali i celokupne medijske redakcije nisu pristale na takve uslove. Pred vama su svedočenja o iskustvima antiratnog i anatirežimskog novinarskog delovanja, uz začetak baze digitalne novinske arhive koja bi se odnosila na devedesete godine.
Muzej devedesetih je inicijativa Kulturnog centra Grad (Beograd) pokrenuta sa idejom sakupljanja i čuvanja od zaborava izvora i svedočanstva o poslednjoj deceniji 20. veka na prostoru nekadašnje jugoslovenske države.
Kontakt: info@museum90.com
© Muzej devedesetih. Sva prava zadržana.
